Formy opodatkowania przedsiębiorców w Polsce
Prowadzenie działalności gospodarczej zarówno przez osoby fizyczne, jak i prawne wiąże się z obowiązkiem płacenia wielu podatków. Podatnicy mają do wyboru różne formy opodatkowania.
Opodatkowanie jednoosobowej działalności gospodarczej
Najwięcej przedsiębiorców w Polsce działa w formie jednoosobowej działalności gospodarczej. Są to osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą we własnym imieniu.
PIT
Podatek dochodowy od osób fizycznych jest podstawowym podatkiem, który musi płacić każda osoba fizyczna osiągająca przychód. Przedsiębiorcy nie są tu wyjątkiem. Mają oni jednak do wyboru różne formy opodatkowania dochodu:
- skalę podatkową
- podatek liniowy
- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
- kartę podatkową
Skala podatkowa
Skala podatkowa jest główną formą opodatkowania. Charakteryzuje się dwoma stawkami podatkowymi zależnymi od wysokości osiągniętego dochodu. Jeżeli nie przekroczył on w danym roku 120 tys. zł stawka wynosi 12%. Po przekroczeniu progu stawka wzrasta do 32%, ale tylko od kwoty powyżej 120 tys. zł.
| Podstawa obliczenia podatku w złotych | Podatek wynosi | |
| ponad | do | |
| 120 000 | 12% minus kwota zmniejszająca podatek 3600 zł | |
| 120 000 | 10 800 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł | |
Podatek liniowy
Przedsiębiorcy mogą wybrać również opodatkowanie podatkiem liniowym. Jego stawka zawsze wynosi 19%. Jest on zatem opłacalny dla przedsiębiorców wchodzących w drugi próg podatkowy (z dochodami powyżej 120 tys. zł). Nie można jednak skorzystać przy nim z wielu ulg podatkowych lub wspólnego rozliczania z małżonkiem, przewidzianych przy opodatkowaniu skalą.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest formą opodatkowania dostępną dla przedsiębiorców wykonujących jeden z określonych rodzajów działalności, których obroty nie przekraczają 2 mln euro. Wysokość stawki waha się od 2% do 17% i jest zależna od rodzaju wykonywanej działalności. Do opodatkowania nie bierze się pod uwagę kosztów uzyskania przychodu, dlatego jest to forma szczególnie korzystna dla przedsiębiorców, którzy ponoszą niewielkie koszty.
Wybór odpowiedniej formy opodatkowania warto skonsultować z doradca podatkowy Warszawa, może on pomóc w optymalizacji podatków.
Karta podatkowa
Kartę podatkową mogą wybrać tylko przedsiębiorcy, którzy są nią opodatkowani od 2021 r. Niemożliwe jest skorzystanie z tej formy opodatkowania przez nowych przedsiębiorców. Kwota podatku jest stała i ustalana co roku przez organu skarbowe. Wysokość opodatkowania zależy nie od osiąganego przychodu, a m.in. rodzaju i zakresu działalności, miejsca jej prowadzenia czy stanu zatrudnienia.
Opodatkowanie spółek
Działalność gospodarczą w Polsce prowadzić można również za pomocą spółek handlowych. Większość spółek w Polsce podlega tzw. podwójnemu opodatkowaniu. Przychody przez nie osiągane są opodatkowane zarówno na poziomie spółki, jak i jej wspólników.
CIT
Podatek dochodowy od osób prawnych jest podatkiem, któremu podlegają spółki kapitałowe (spółka akcyjna, prosta spółka akcyjna i spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) oraz spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne. Może być nim również opodatkowana spółka jawna. Co do zasady wynosi on 19%. Dla małych podatników, tj. osiągających przychody do 2 mln euro, przewidziana jest preferencyjna stawka 9%. Skorzystać z niej mogą też spółki rozpoczynające działalność, przez pierwszy rok jej prowadzenia.
Estoński CIT
Spółki mogą wybrać także opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek. Umożliwia im to płacenie podatku dochodowego dopiero w momencie wypłaty zysków ze spółki na rzecz wspólników. Ułatwia to inwestowanie zarobionych środków bez konieczności zmniejszania ich o podatek. Dla małych podatników i rozpoczynających działalność opodatkowanie wynosi 10%, a dla pozostałych spółek – 20%.
PIT
Wspólnicy spółek muszą płacić oddzielny podatek dochodowy od przychodów, które osiągnęli z jej działalności. Dotyczy to przede wszystkim wypłacanych im dywidend. W tym przypadku opodatkowani są stawką 19%.
Opodatkowanie przedsiębiorców
| JDG | Spółka | |
| PIT | Skala – 12% do kwoty 120 tys. i 32% kwoty powyżej 210 tys. Podatek liniowy – 19% | W przypadku dywidend wspólników będących osobami fizycznymi zryczałtowany podatek dochodowy – 19% |
| Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych | Jedna z określonych stawek od 17% do 2% | – |
| Karta podatkowa | Określona kwota | – |
| CIT | – | 19% i 9% dla małych podatników |
| Estoński CIT | – | 20% i 10% dla małych podatników |
| VAT | Stawka 23%, 8%, 5% | Stawka 23%, 8%, 5% |
Oprócz podatków dochodowych różniących się w zależności od formy prowadzenia działalności istnieją także podatki wspólne i dla jednoosobowych działalności gospodarczych i dla spółek. Związane są one z konkretnymi podejmowanymi działaniami. Najpowszechniejszym z nich jest VAT, ale są to także m.in. akcyza, podatek od nieruchomości czy od czynności cywilnoprawnych.
VAT
Podatek od towarów i usług związany jest z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jest podatkiem pobieranym od obrotu towarami lub usługami. Charakteryzuje się on różnymi stawkami związanymi z typem towarów i usług. Podstawową stawką jest 23%, ale spotkać się można również ze stawkami 8%, 5% i preferencyjną 0%.
Pytania:
- Jakie formy opodatkowania są dostępne dla jednoosobowej działalności gospodarczej?
Osoby fizyczne muszą płacić PIT. Przedsiębiorcy mają jednak wybór formy opodatkowania. Może to być skala podatkowa, podatek liniowy lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Przedsiębiorcy, którzy wybrali w 2021 r. opodatkowanie kartą podatkową mogą również nadal wybierać tę formę.
- Co to jest ryczałt ewidencjonowany i kiedy można z niego skorzystać?
Ryczałt ewidencjonowany jest formą opodatkowania dostępną dla osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą. Wysokość stawki waha się od 2% do 17% i jest zależna od rodzaju wykonywanej działalności. Z opodatkowania ryczałtem nie mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy rok wcześniej osiągnęli przychody przekraczające 2 mln euro lub wykonują działalność na rzecz byłego pracodawcy.
- Jakie są zasady opodatkowania w formie karty podatkowej?
Karta podatkowa polega na opodatkowaniu stałą stawką ustalaną corocznie przez organy skarbowe. Zależy ona od różnych czynników np. rodzaju i zakresu działalności, miejsca jej prowadzenia czy stanu zatrudnienia.
- Jakie są zalety i wady różnych form opodatkowania?
Skala podatkowa umożliwia skorzystanie z różnych ulg podatkowych i wspólnego rozliczenia z małżonkiem.
Podatek liniowy uniemożliwia skorzystanie z ulg, ale przy wyższych dochodach (powyżej 120 tys. zł) przewiduje niższą stawkę podatkową niż skala.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych pozwala na opodatkowanie preferencyjnymi stawkami podatku, ale niemożliwe jest w jego przypadku odliczenie kosztów uzyskania przychodu.
Karta podatkowa jest najprostszą formą opodatkowania, w której wysokość podatku jest ściśle określona. Od 2022 r. nie można jednak rozpocząć opodatkowania na jej zasadach
- Czym różni się PIT od CIT?
PIT jest podatkiem dochodowym przeznaczonym dla osób fizycznych. Muszą go płacić m.in. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą lub wspólnicy spółek z wypłacanych im dywidend.
CIT jest podatkiem dochodowym od osób prawnych. Opłacają go spółki kapitałowe (spółka akcyjna, prosta spółka akcyjna i spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) oraz spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne, a także niektóre spółki jawne.
- Jakie formy opodatkowania można wybrać dla spółki z o.o.?
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością musi płacić CIT w wysokości 19% lub 9% jeśli jest małym podatnikiem lub rozpoczyna działalność. Może jednak wybrać opodatkowanie estońskim CIT w wysokości 20% i 10%, płaconym dopiero w momencie wypłaty środków wspólnikom. Ponadto wspólnicy będą musieli zapłacić podatek PIT w wysokości 19% od wypłaconych im dywidend.
