Tax Alert – Zaskarżalność postanowienia w przedmiocie wniosku o zawieszenie kontroli celno-skarbowej

W dniu 20 grudnia 2023 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w sprawie o sygn. I SA/Wr 628/23 przesądził o możliwości zaskarżania postanowień naczelnika urzędu celno-skarbowego w przedmiocie wniosku strony o zawieszenie kontroli celno-skarbowej. Wojewódzki Sąd Administracyjny podzielił stanowisko strony skarżącej – spółki z o.o., iż takie postanowienie jest jak najbardziej zaskarżalne, a zażalenie strony powinno zostać skierowane w celu rozpatrzenia przez organ nadrzędny zgodnie z zasadą dwuinstancyjności.

Wobec podmiotów gospodarczych urzędy celno-skarbowe nierzadko prowadzą jednocześnie kilka kontroli celno-skarbowych. Podmioty kontrolowane muszą podjąć nie lada wyzwanie, by prowadzić wciąż biznes, a jednocześnie korzystać ze swoich praw jako kontrolowany, m.in. udzielać wyjaśnień, przedkładać dowody w sprawie i aktywnie brać udział w czynnościach kontrolnych organu. W rozpatrywanej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu sprawie, Strona skarżąca w obliczu prowadzonych jednocześnie trzech kontroli celno-skarbowych, złożyła wniosek o zawieszenie jednej z nich. Urząd celno-skarbowy odmówił zawieszenia postępowania. Spółka wniosła zażalenie na postanowienie naczelnika. Organ II instancji, powołując się na art. 201 § 1 O.P. zakwestionował dopuszczalność kontroli rozstrzygnięć organu I instancji w przedmiocie wniosku o zawieszenie kontroli celno-skarbowej. Dyrektor Izby Administracji Skarbowej uchylił postanowienie organu I instancji i umorzył postępowanie z urzędu. Jego zdaniem w art. 201§1 O.P. znajduje się katalog przesłanek, które stanowią jedyną podstawę do zawieszenia kontroli celno-skarbowej, a wobec tego, że strona skarżąca nie spełniła żadnego warunku opisanego w tym artykule, nie miała prawa skutecznie składać zażalenia na postanowienie o odmowie zawieszenia postępowania. Zdaniem organu II instancji w tym przypadku, naczelnik powinien jedynie wyjaśnić Stronie przepisy prawa dotyczących procedury kontroli celno-skarbowej, a nie wydawać postanowienie w kwestiach wpadkowych.

Strona odwołała się do Sądu, który ostatecznie przesądził, że na postawie art. 201§3 O.P. Stronie w każdym przypadku przysługuje zażalenie na postanowienie w przedmiocie zawieszenia postępowania. Sąd w uzasadnieniu przywołał również art. 216 § 1 O.P., zgodnie z którym w toku postępowania organ podatkowy wydaje postanowienia. Nie ulega wątpliwości, że przepis ten ma odpowiednie zastosowanie zarówno w kontroli podatkowej (art. 292 O.P.), jak i w kontroli celno-skarbowej (art. 94 ust. 1 pkt 2 ustawy o KAS). Oznacza to, że organ nie może orzec w kwestii wniosku strony o zawieszenie postępowania, wynikłej w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej albo kontroli celno-skarbowej, w sposób inny niż postanowieniem. Tym bardziej, że ustawodawca gwarantuje, iż stronie służy zażalenie na tego typu sprawy wpadkowej (czyli w przedmiocie zawieszenia postępowania) Sąd uznał, że w innym przypadku, organy pozbawiałyby stronę wnioskującą o zawieszenie postępowania dwuinstancyjnego trybu rozpoznawania jej wniosku w tym przedmiocie (art. 127 O.P.), a – w konsekwencji – także możliwości bieżącej sądowoadministracyjnej kontroli legalności rozstrzygnięć organów podatkowych.

Powyższe oznacza, że organ I instancji postąpił prawidłowo, rozstrzygając o wniosku Strony o zawieszenie kontroli celno-skarbowej w formie postanowienia oraz uznając, że służy jej na to orzeczenie zażalenie. Dyrektor Izby Administracji Skarbowej będzie więc musiał ponownie rozpoznać zażalenie Spółki w sposób merytoryczny, uznając, że organ I instancji zastosował prawidłową formę rozstrzygnięcia w przedmiocie zawieszenia kontroli celno-skarbowej na skutek wniosku Skarżącej, czyli formę zaskarżalnego postanowienia.