III SA/Wa 2242/22 – Wyrok WSA w Warszawie

Wyrokiem z dnia 30 marca 2023 r., sygn. akt III SA/Wa 2242/22 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie z dnia […] lipca 2022 r. nr […], w przedmiocie określenia przybliżonej kwoty zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za poszczególne okresy rozliczeniowe 2018 roku oraz zabezpieczenia na majątku Podatnika.

Oceniając skarżoną decyzję WSA uznał, że organ naruszył przepisy ordynacji podatkowej w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy. Sąd na wstępie wyjaśnił, że organ podatkowy ma obowiązek uprawdopodobnienia, że zobowiązanie w przybliżonej wysokości istnieje, z tym zastrzeżeniem, że postępowanie zabezpieczające nie ma charakteru zastępczego wobec postępowania wymiarowego. Sformułowanie „na podstawie posiadanych danych” zawarte w przepisach przesądza bowiem o charakterze i zakresie ustaleń dokonywanych przez organ podatkowy w postępowaniu zabezpieczającym, zawężając zakres tych ustaleń właśnie do posiadanych danych. Przy czym, zakres ich weryfikacji również jest zawężony, w jego toku nie przeprowadza się więc pełnego postępowania dowodowego. W konsekwencji, określenie w decyzji zabezpieczającej przybliżonej kwoty zobowiązania podatkowego ma charakter informacyjny w tym znaczeniu, że wskazuje kwotę podlegającą zabezpieczeniu na majątku podatnika. Przyjęte ustalenia w zakresie przybliżonej kwoty zobowiązania w decyzji o zabezpieczeniu, nie są jednocześnie przesądzające w zakresie treści decyzji wymiarowej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie podkreślił, że aby w stosunku do danego podatnika zastosować instytucję zabezpieczenia organ powinien wykazać po pierwsze – prawdopodobieństwo istnienia zobowiązania podatkowego (zaległości podatkowej) ciążącego na danym podatniku, po drugie – istnienie po stronie danego podatnika okoliczności wskazanych w art. 33 § 1 o.p., a zatem powinien wykazać, że po stronie danego podatnika zachodzi uzasadniona obawa, że zobowiązanie podatkowe nie zostanie wykonane, którą to obawę potwierdzają takie działania, jak np. trwałe nieuiszczanie wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym lub dokonywanie czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję.

Kluczową okolicznością stanowiącą przyczynę dokonania zabezpieczenia w przedmiotowej sprawie był zaś brak przekazania przez spółkę faktur zakupu potwierdzających transakcje nabyć towarów lub usług. W wyniku powyższego organ pierwszej instancji uznał, że spółka nie posiada tych dokumentów i odmówił jej prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego wykazanego w deklaracjach. Sąd stwierdził, że było to stanowisko nieprawidłowe, ponieważ Podatnik złożył faktury zakupu potwierdzające sporne transakcje czym wyeliminowana została główna podstaw do określenia przybliżonej kwoty zobowiązania w wysokości wskazanej w decyzji. Pomimo jednoznacznego zarzutu podniesionego w odwołaniu Dyrektor Izby Administracji Skarbowej nie uwzględnił jednak tej okoliczności. Zdaniem Sądu jest to oczywiste uchybienie, ponieważ organ drugiej instancji przy wydawaniu decyzji powinien wziąć pod uwagę stan sprawy i ustaleń istniejący w chwili rozstrzygania. Niewątpliwie główny powód dokonania zabezpieczenia na moment wydawania decyzji przez Dyrektora Izby Administracji Skarbowej został wyeliminowany, w konsekwencji organ winien uwzględnić odwołanie i zmienione okoliczności sprawy, skoro w toku postępowania odwoławczego spółka przestawiła materiał dowodowy, który w jej ocenie mógłby się przyczynić do odmiennych ustaleń stanu faktycznego czy też zdyskredytowałby ocenę dokonaną przez organ pierwszej instancji.

W tym stanie rzeczy w ocenie WSA wadliwe było pominięcie przez Dyrektora Izby Administracji Skarbowej dowodów i okoliczności ujawnionych w postępowaniu odwoławczym. Zdaniem Sądu, ocena materiału dowodowego dokonana w sprawie przez organ odwoławczy była dowolna, niepełna i nienależycie uzasadniona co do wysokości przybliżonej kwoty zobowiązania, co skutkowało nieprawidłowym określeniem nawet przybliżonej wysokości tej kwoty i co miało istotny wpływ na wynik sprawy.