VIII SA/Wa 565/21 – Wyrok WSA w Warszawie

Wyrokiem z dnia 30 września 2021 r., sygn. akt VIII SA/Wa 565/21 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w W. z dnia […] kwietnia 2021 r. nr […] w przedmiocie podatku od towarów i usług za luty i marzec 2017 roku oraz zasądził od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w W. na rzecz J. L. kwotę […] zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Sąd dokonując oceny legalności zaskarżonej decyzji uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie. W przedmiotowej sprawie organy zakwestionowały skarżącemu prawo do odliczenia podatku naliczonego wskazanego w fakturach wystawionych przez jego dostawcę. Organy nie podważały jednak faktycznej nabycia towaru, ale że nie nastąpiło ono od podmiotu wskazane w fakturach. Stwierdziły ponadto, że Strona nie zachowała należytej staranności przy weryfikacji kontrahenta.

Zdaniem Sądu analiza zgromadzonego materiału dowodowego, nie uzasadnia twierdzenia o braku dochowania przez skarżącego należytej staranności przy dokonywaniu transakcji udokumentowanych zakwestionowanymi fakturami. Sąd wyjaśnił, że dla zakwestionowania istnienia „dobrej wiary” w doborze kontrahenta i przy dokonywanych transakcjach konieczne jest wskazanie jakich konkretnie czynności, w konkretnie ustalonych okolicznościach przedsiębiorca nie podjął, a które powinien był w tych okolicznościach podjąć. Kwestionując podjęcie przez skarżącego aktów dających podstawy do uznania dochowania należytej staranności organy podatkowe nie uwzględniły, iż dokonywane przez skarżącego zakupy miały charakter tzw. odręczny, tzn. bezpośrednio w miejscu wyznaczonym do sprzedaży towarów zawarta została umowa kupna-sprzedaży przedmiotowych towarów, w wyniku której towar skarżącemu został wydany, co udokumentowano fakturą opatrzoną danymi sprzedawcy, a skarżący dokonał zapłaty. Skarżący J.L. dokonywał zakupów osobiście w boksie i osobiście odbierał towar w całości lub w części. Przy tego rodzaju sprzedaży nie ma podstaw do czynienia mu zarzutu, że nie dochował standardów staranności wymaganej przy tego typu transakcjach, gdyż przy sprzedaży bezpośredniej, w miejscu przeznaczonym do tego rodzaju handlu, standardem jest, że za wydawany bezpośrednio nabywcy towar następuje bezpośrednia zapłata, w tym w formie gotówkowej, a dokumentem potwierdzającym taką sprzedaż jest faktura wystawiona przez sprzedawcę z jego danymi. WSA podkreślił, że przy sprzedaży bezpośredniej, przy której nabywca decyduje się na zakup towaru w miejscu sprzedaży w zależności od bezpośredniego stwierdzenia jego właściwości i ceny, przy uwzględnieniu ewentualnych negocjacji co do jej wielkości, brak jest sformalizowania nawiązywania współpracy handlowej pomiędzy podmiotami gospodarczymi.

Na koniec Sąd wyjaśnił, że skoro wiedza, iż centrum handlowe / targowisko, w którym skarżący nabywał towary jest miejscem identyfikowanym z nielegalnym obrotem towarowym była i jest notoryjna, to głównie do organów celno-podatkowych należy eliminowanie nieuczciwych podmiotów handlujących w tym miejscu, a podmioty dokonujące tam zakupów – oczywiście nie będąc pozbawione obowiązku dochowania należytej staranności – w sytuacji gdy miejsce to jest jednak dopuszczone do realizacji transakcji handlowych, mogą mieć przeświadczenie, że podmioty tam sprzedające towary, dysponujące wydzielonymi miejscami do handlu (tzw. boksami) w oparciu o stosowne umowy (najmu lub dzierżawy) – z uwagi na wiedzę, na którą się powołał organ podatkowy – są na bieżąco weryfikowane (kontrolowane) przez stosowne służby podatkowe. Niewątpliwie to rolą organów skarbowych jest walka z nieuczciwymi podatnikami i ich eliminowanie z obrotu gospodarczego, tak aby legalne miejsca sprzedaży odręcznej uczynić bezpiecznymi. W ocenie Sądu, w sytuacji, gdy organy skarbowe nie prowadzą skutecznych działań prowadzących do zagwarantowania nabywcy bezpiecznych miejsc sprzedaży w ramach legalnych targowisk, nie można całej odpowiedzialności przerzucać na podatników.