Wygrane sprawy

Postanowieniem z dnia 24 listopada 2016 r., sygn. akt I FSK 1360/16 Naczelny Sąd Administracyjny uchylił w całości postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 13 maja 2016 r. sygn. akt I SAB/Lu 8/16 w zakresie odrzucenia skargi w sprawie ze skargi M. P. na przewlekłe prowadzenie kontroli podatkowej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. w przedmiocie podatku od towarów i usług za kwiecień 2015 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Lublinie.

W przedmiotowej sprawie postanowieniem z dnia 13 kwietnia 2016 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie odrzucił wniesioną przez stronę skargę na przewlekłe prowadzenie kontroli podatkowej. Uzasadniając podjęte rozstrzygnięcie Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że protokół kontroli podatkowej, jako dokument, sporządzenie, którego kończy ten tryb postępowania, nie ma charakteru aktów dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa. Protokół kontroli nie przyznaje bowiem, nie stwierdza ani nie uznaje żadnych uprawnień i obowiązków, a jedynie dokumentuje przebieg kontroli podatkowej.

Na powyższe postanowienie strona złożyła skargę kasacyjną, którą Naczelny Sąd Administracyjny uznał za zasadną. NSA podzielił stanowisko skarżącego, nawiązujące do uchwały siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 grudnia 1998 r., sygn. akt I FPS 18/98, iż konstruując zakres właściwości rzeczowej sądów administracyjnych ustawodawca kierował się potrzebą zagwarantowania realnej ochrony zainteresowanym nią podmiotom. Powstające wątpliwości co do dopuszczalności zaskarżenia do sądu administracyjnego określonego aktu lub czynności nie powinny być rozstrzygane na niekorzyść wnoszącego skargę. Tylko taki sposób wykładni pozostaje w zgodzie z zawartą w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP zasadą prawa do sądu oraz kreującymi to prawo postanowieniami ratyfikowanych przez Polskę aktów prawa międzynarodowego. Zdaniem Sądu, skoro ustawodawca w art. 3 § 2 pkt 9 p.p.s.a. ustanowił dopuszczalność zaskarżenia opieszałości organu w sprawach dotyczących – innych niż decyzje (określone postanowienia, czy indywidualne interpretacje przepisów prawa) – aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej podejmowanych w toku różnych postępowań uregulowanych w Ordynacji podatkowej, to przepis ten interpretowany w zgodzie z zasadami konstytucyjnymi oraz zasadą rozstrzygania wątpliwości na korzyść skarżącego należy odczytywać w ten sposób, że umożliwia on wniesienie do sądu administracyjnego skargi na przewlekłe prowadzenie kontroli podatkowej. Tylko w takiej sytuacji prawo obywatela (podatnika) do skontrolowania działalności organu administracji publicznej przez sąd administracyjny będzie mogło zostać zrealizowane.

Postanowieniem z dnia 24 listopada 2016 r., sygn. akt I FSK 1361/16 Naczelny Sąd Administracyjny uchylił w całości postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 13 maja 2016 r. sygn. akt I SAB/Lu 5/16 w zakresie odrzucenia skargi w sprawie ze skargi M. P. na przewlekłe prowadzenie kontroli podatkowej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. w przedmiocie podatku od towarów i usług za styczeń 2015 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Lublinie.

W przedmiotowej sprawie postanowieniem z dnia 13 kwietnia 2016 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie odrzucił wniesioną przez stronę skargę na przewlekłe prowadzenie kontroli podatkowej. Uzasadniając podjęte rozstrzygnięcie Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że protokół kontroli podatkowej, jako dokument, sporządzenie, którego kończy ten tryb postępowania, nie ma charakteru aktów dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa. Protokół kontroli nie przyznaje bowiem, nie stwierdza ani nie uznaje żadnych uprawnień i obowiązków, a jedynie dokumentuje przebieg kontroli podatkowej.

Na powyższe postanowienie strona złożyła skargę kasacyjną, którą Naczelny Sąd Administracyjny uznał za zasadną. NSA podzielił stanowisko skarżącego, nawiązujące do uchwały siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 grudnia 1998 r., sygn. akt I FPS 18/98, iż konstruując zakres właściwości rzeczowej sądów administracyjnych ustawodawca kierował się potrzebą zagwarantowania realnej ochrony zainteresowanym nią podmiotom. Powstające wątpliwości co do dopuszczalności zaskarżenia do sądu administracyjnego określonego aktu lub czynności nie powinny być rozstrzygane na niekorzyść wnoszącego skargę. Tylko taki sposób wykładni pozostaje w zgodzie z zawartą w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP zasadą prawa do sądu oraz kreującymi to prawo postanowieniami ratyfikowanych przez Polskę aktów prawa międzynarodowego. Zdaniem Sądu, skoro ustawodawca w art. 3 § 2 pkt 9 p.p.s.a. ustanowił dopuszczalność zaskarżenia opieszałości organu w sprawach dotyczących – innych niż decyzje (określone postanowienia, czy indywidualne interpretacje przepisów prawa) – aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej podejmowanych w toku różnych postępowań uregulowanych w Ordynacji podatkowej, to przepis ten interpretowany w zgodzie z zasadami konstytucyjnymi oraz zasadą rozstrzygania wątpliwości na korzyść skarżącego należy odczytywać w ten sposób, że umożliwia on wniesienie do sądu administracyjnego skargi na przewlekłe prowadzenie kontroli podatkowej. Tylko w takiej sytuacji prawo obywatela (podatnika) do skontrolowania działalności organu administracji publicznej przez sąd administracyjny będzie mogło zostać zrealizowane.

Postanowieniem z dnia 24 listopada 2016 r., sygn. akt I FSK 1362/16 Naczelny Sąd Administracyjny uchylił w całości postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 13 maja 2016 r. sygn. akt I SAB/Lu 3/16 w zakresie odrzucenia skargi w sprawie ze skargi M. P. na przewlekłe prowadzenie kontroli podatkowej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. w przedmiocie podatku od towarów i usług za listopad i grudzień 2014 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Lublinie.

W przedmiotowej sprawie postanowieniem z dnia 13 kwietnia 2016 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie odrzucił wniesioną przez stronę skargę na przewlekłe prowadzenie kontroli podatkowej. Uzasadniając podjęte rozstrzygnięcie Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że protokół kontroli podatkowej, jako dokument, sporządzenie, którego kończy ten tryb postępowania, nie ma charakteru aktów dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa. Protokół kontroli nie przyznaje bowiem, nie stwierdza ani nie uznaje żadnych uprawnień i obowiązków, a jedynie dokumentuje przebieg kontroli podatkowej.

Na powyższe postanowienie strona złożyła skargę kasacyjną, którą Naczelny Sąd Administracyjny uznał za zasadną. NSA podzielił stanowisko skarżącego, nawiązujące do uchwały siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 grudnia 1998 r., sygn. akt I FPS 18/98, iż konstruując zakres właściwości rzeczowej sądów administracyjnych ustawodawca kierował się potrzebą zagwarantowania realnej ochrony zainteresowanym nią podmiotom. Powstające wątpliwości co do dopuszczalności zaskarżenia do sądu administracyjnego określonego aktu lub czynności nie powinny być rozstrzygane na niekorzyść wnoszącego skargę. Tylko taki sposób wykładni pozostaje w zgodzie z zawartą w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP zasadą prawa do sądu oraz kreującymi to prawo postanowieniami ratyfikowanych przez Polskę aktów prawa międzynarodowego. Zdaniem Sądu, skoro ustawodawca w art. 3 § 2 pkt 9 p.p.s.a. ustanowił dopuszczalność zaskarżenia opieszałości organu w sprawach dotyczących – innych niż decyzje (określone postanowienia, czy indywidualne interpretacje przepisów prawa) – aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej podejmowanych w toku różnych postępowań uregulowanych w Ordynacji podatkowej, to przepis ten interpretowany w zgodzie z zasadami konstytucyjnymi oraz zasadą rozstrzygania wątpliwości na korzyść skarżącego należy odczytywać w ten sposób, że umożliwia on wniesienie do sądu administracyjnego skargi na przewlekłe prowadzenie kontroli podatkowej. Tylko w takiej sytuacji prawo obywatela (podatnika) do skontrolowania działalności organu administracji publicznej przez sąd administracyjny będzie mogło zostać zrealizowane.

Wyrokiem z dnia 4 listopada 2016 r., sygn. akt II FSK 2584/15 Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 kwietnia 2015 r. sygn. akt III SA/Wa 2909/14 w sprawie ze skargi M. T. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 14 lipca 2014 r. nr […] w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości podatkowej w podatku od spadków i darowizn. Jednocześnie zasądził od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie na rzecz M.T. zwrot kosztów postępowania kasacyjnego.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego skarga kasacyjna Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie nie została oparta na usprawiedliwionych podstawach i nie zasługuje na uwzględnienie. Brak odniesienia się do kwestii wysokości podatku i realnych możliwości jego uiszczenia, proponując „spieniężenie nieruchomości oraz możliwości świadczenia alimentacyjnego na rzecz skarżącej przez jej ojca”, jak to zasadnie ujął Sąd I instancji należy ocenić jako brak precyzyjnego wyjaśnienia tych okoliczności dla potrzeb oceny „ważnego interesu podatnika” w rozumieniu art. 67a Ordynacji podatkowej. Rozbieżności co do oceny dowodów w zakresie spełnienia przesłanek uzyskania prawa do ulgi podatkowej, nie zwalnia organu podatkowego od obowiązku dokonania oceny wedle zobiektywizowanych kryteriów, a nie tylko z punktu widzenia organu, wystąpienia w danej sprawie określonych w art. 67a § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej przesłanek umorzenia. Powyższe okoliczności uzasadniały przyjęcie przez WSA, że w niniejszej sprawie doszło do naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 122, art. 187 § 1 i art. 191 Ordynacji podatkowej, które miały istotny wpływ na wynik rozstrzygnięcia. Oznaczało to konieczność zastosowania art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a.

Wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 2909/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w W. z dnia […] lipca 2014 r. nr […] w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości podatkowej w podatku od spadków i darowizn i stwierdził, że uchylona decyzja nie może być wykonana w całości. Jednocześnie zasądził od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w W. na rzecz M.T. zwrot kosztów postępowania sądowego.

W niniejszej sprawie przedmiotem skargi była decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w W. utrzymująca w mocy decyzję organu I instancji, na podstawie której Skarżącej odmówiono umorzenia zaległości podatkowej w podatku od spadku i darowizn z tytułu nabycia darowizny nieruchomości, gdyż w ocenie organów, po uwzględnieniu sytuacji życiowej, rodzinnej i majątkowej Strony, a w szczególności okoliczności, iż w wyniku darowizny nastąpiło przysporzenie w majątku Skarżącej, nie wystąpiły przesłanki ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego w rozumieniu art. 67a § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej. W ocenie Sądu skarga okazała się zasadna, bowiem zakres uznania administracyjnego nie jest uprawnieniem nieograniczonym, a dowolność w rozpoznawaniu wniosków o umorzenie zaległości podatkowych jest niedopuszczalna. Zdaniem Sądu poza swoistym rodzajem „spekulacji” co do możliwości finansowych Skarżącej w kontekście wywiązania się z obowiązku zapłaty zaległości podatkowej z tytułu otrzymanej darowizny, organy nie dokonały ani wnikliwego rozważenia całokształtu materiału dowodowego, ani też dostatecznie nie wyjaśniły okoliczności faktycznych, które winny być wzięte pod uwagę przy rozpoznaniu przedmiotowego wniosku o umorzenie zaległości podatkowej. Z uwagi na niewyjaśnienie istotnych okoliczności sprawy, mających wpływ na ocenę przesłanki „ważnego interesu podatnika”, co miało wpływ na wynik sprawy zwłaszcza w kontekście sytuacji majątkowej, osobistej i rodzinnej Skarżącej, Sąd uznał, że decyzję należało uchylić z uwagi na naruszenie art. 12 oraz art. 187 § 1 O.p. w związku z art. 191 tej ustawy.

Wyrokiem z dnia 10 czerwca 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 2774/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia […] sierpnia 2013 r. nr […] w przedmiocie podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące od stycznia do grudnia 2007 r. oraz poprzedzającą ją decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego w G. z dnia […] listopada 2012 r. nr […] oraz stwierdził, że uchylone decyzje nie mogą być wykonane w całości.

W przedmiotowej sprawie istota sporu między stronami obejmowała wskazane przez Skarżącego naruszenia zasad postępowania podatkowego, w tym w szczególności, zasady prawdy obiektywnej oraz prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych, jak i wadliwe zastosowanie prawa materialnego tj. przepisu art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, poprzez nieuznanie, jako towarów używanych, wyprzedaży za pośrednictwem portalu internetowego, spornego majątku osobistego (tj. kolekcji antyków). Najdalej jednak idącym zarzutem był zarzut przedawnienia zobowiązania podatkowego, który został uznany przez Sąd za zasługujący na uwzględnienie.

Zdaniem Sądu podzielić należało pogląd Skarżącego, że w prokonstytucyjnej wykładni istotnego w tej sprawie przepisu, także na gruncie stanu prawnego obowiązującego po dniu 1 września 2005 r., należy przepisowi art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej postawić zarzut sprzeczności z art. 2 Konstytucji w zakresie opisanym w wyroku Trybunału z dnia 17 lipca 2012r. sygn. akt: P 30/11, gdyż także w tym stanie prawnym zasada konstytucyjnej ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa nie została zachowana. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że niezgodność przepisu art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej z wyrażoną w art. 2 Konstytucji zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa polega na tym, że skutek zawieszenia biegu terminu przedawnienia następuje z mocy prawa, tj. z chwilą wydania postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia w sprawie. Jednakże z chwilą upływu pięcioletniego terminu przedawnienia, podatnik musi zostać poinformowany, że przedawnienie nie następuje, bo jego bieg został zawieszony w związku z wszczęciem postępowania karnoskarbowego. Zasada ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa wymaga, żeby podatnik wiedział, czy jego zobowiązanie podatkowe przedawniło się, czy nie.

Wyrokiem z dnia 24 czerwca 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 607/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia […] grudnia 2013 r. nr […] w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2007 r. oraz stwierdził, że uchylona decyzja nie może być wykonana w całości.

Istotą przedmiotowej sprawy było określenie przez organy podatkowe (po przeprowadzeniu kontroli podatkowej, postępowania podatkowego I instancyjnego a następnie postępowania podatkowego II instancyjnego) zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych, tytułem prowadzenia przez Skarżącego niezgłoszonej działalności gospodarczej, polegającej na sprzedaży towarów za pośrednictwem portalu internetowego.

Powodem uchylenia przez Sąd zaskarżonej przez Stronę decyzji było naruszenie przez organy podatkowe art. 122 i 187 § 1 Ordynacji podatkowej polegające na pominięciu ustaleń w zakresie kosztów jakie ponosił Skarżący na rzecz właściciela portalu […] z tytułu sprzedaży towarów (prowizje i opłaty). Takie koszty zdaniem Sądu wypełniały znamiona, o których mowa w art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f. Biorąc pod uwagę, iż okoliczność ta była ona znana organom podatkowym, a ustalenie wysokości tych kosztów na podstawie informacji uzyskanych od właściciela portalu […] było możliwe i nie powinno sprawiać trudności, to brak ustaleń w tym zakresie stanowił naruszenie wskazanych przepisów postępowania podatkowego, kwalifikujący decyzję do uchylenia.

Wyrokiem z dnia 26 listopada 2013 r., sygn. akt III SA/Wa 328/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia […] listopada 2012 r. nr […] w przedmiocie orzeczenia o solidarnej odpowiedzialności podatkowej prezesa zarządu spółki za zaległości spółki w podatku od towarów i usług za grudzień 2006 r. oraz stwierdził, że uchylona decyzja nie może być wykonana w całości. Jednocześnie zasądził od Dyrektora Izby Skarbowej w W. na rzecz T. L. zwrot kosztów postępowania sądowego.

W ocenie sądu rozpoznającego sprawę, uznanie przez Dyrektora Izby Skarbowej, że w sprawie znajduje zastosowanie art. 151a Ordynacji podatkowej, pomimo że w aktach sprawy brak jest dokumentów potwierdzających podjęcie próby doręczenia decyzji na adres podany w KRSie, czy też potwierdzających podjęcie próby ustalenia miejsca prowadzenia działalności, było działaniem przedwczesnym. Sąd nie podzielił również ustaleń faktycznych dotyczących bezskuteczności egzekucji. W ocenie sądu rozpoznającego sprawę, pod pojęciem siedziby jednostki organizacyjnej jaką jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, o której mowa w art. 45 k.p.a. rozumieć należy adres wskazany w Krajowym Rejestrze Sądowym. Doręczenie więc pisma przeznaczonego dla spółki na adres inny niż wskazany w Krajowym Rejestrze Sądowym nie może być uznane jako skuteczne doręczenie przesyłki. Wobec powyższego, sąd rozpoznający sprawę nie podzielił stanowiska DIS, że w sprawie doszło do wszczęcia egzekucji w stosunku do Spółki. Wszczęcie egzekucji administracyjnej następuje bowiem poprzez doręczenie zobowiązanemu tytułu wykonawczego (art. 26 § 5 pkt 1 u.p.e.a.). W konsekwencji, skoro nie doszło do wszczęcia egzekucji nie można przyjąć, by wykazane zostało zaistnienie przesłanki bezskuteczności egzekucji warunkującej możliwość orzeczenia o odpowiedzialności zarządu za zaległości podatkowe spółki, o której mowa w art. 116 § 1 O.p.