Wygrane sprawy

Postanowieniem z dnia 7 września 2018 r., sygn. akt I FSK 1131/16 Naczelny Sąd Administracyjny uchylił w całości postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 23 marca 2016 r. sygn. akt I SA/Lu 1035/15 w sprawie ze skargi M.P. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia 6 sierpnia 2015 r. nr […] w przedmiocie czynności kontrolnych.

Istotą przedmiotowej sprawy była możliwości wniesienia przez stronę skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej utrzymujące w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego (organu kontroli) rozstrzygające o kontynuowaniu czynności kontrolnych. Wydane one zostały w następstwie złożonych przez Skarżącego środków zaskarżenia (kolejno: sprzeciwu na czynności kontrolne, następnie zażalenia na postanowienie organu kontroli). Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie uznał, że sprawa tego rodzaju nie należy do jego właściwości i skargę odrzucił jako niedopuszczalną na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 P.p.s.a.

Naczelny Sąd Administracyjny uznał skargę kasacyjną strony za zasadną. W jego ocenie Sąd pierwszej instancji wadliwie przyjął, że zaskarżone postanowienie Dyrektora IS nie mieściło się w żadnej z kategorii aktów lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 P.p.s.a. Wniesiona skarga w aspekcie zakresu kognicji sądów administracyjnych powinna zostać zakwalifikowana do kategorii postanowień wydawanych w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie, a więc aktu objętego zakresem stosowania art. 3 § 2 pkt 2 ab initio P.p.s.a. Konsekwencją mylnego zapatrywania tego Sąd było niezasadne odrzucenie skargi z powołaniem się w zaskarżonym postanowieniu sądowym na nieistniejącą w rzeczywistości przyczynę prawną.

Wyrokiem z dnia 10 maja 2018 r., sygn. akt III SA/Wa 1897/17 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w W. z dnia […] kwietnia 2017 r. nr […] w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie zasądził od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w W. na rzecz S.H. kwotę 11 431 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

W przedmiotowej sprawie Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w K. wszczął z urzędu wobec S. H. postępowanie kontrolne w wyniku którego wydał decyzję z dnia […] grudnia 2016 r., określającą Skarżącemu wysokość zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2011 r. w kwocie 421 325 zł, od dochodu uzyskanego z tytułu objęcia udziałów w spółce mającej osobowość prawną w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część. Zdaniem organu Skarżący nie poniósł żadnych wydatków związanych z objęciem udziałów. Od powyższej decyzji Strona złożyła odwołanie, jednakże Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w W. utrzymał decyzję organu I instancji w mocy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał zarzuty procesowe skargi zasadne, a jako zasadniczą przyczynę jej uwzględnienia wskazał wadliwą wykładnię prawa materialnego, tj. art. 22 ust. 1e pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odnosząc się szczegółowo do wskazanego przez organy podatkowe orzecznictwa stwierdził, iż stanowisko judykatury w tej materii pozostaje arbitralne, nieuzasadnione i sprzeczne z literalną, systemową i funkcjonalną wykładnią art. 22 ust. 1e pkt 3 ustawy. Zdaniem Sądu wnosząc jako aport własną wierzytelność względem spółki ponosi się koszt uzyskania przychodu z objęcia udziałów w tej spółce równy faktycznie pożyczonemu wcześniej kapitałowi. Kosztem uzyskania przychodu Skarżącego była zatem wartość kapitału pożyczki udzielonej spółce.

Wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2018 r., sygn. akt I FSK 997/17 Naczelny Sąd Administracyjny uchylił w całości wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 14 lutego 2017 r. sygn. akt I SAB/Lu 30/16 w sprawie ze skargi M.P. na przewlekłe prowadzenie kontroli podatkowej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. w przedmiocie podatku od towarów i usług za listopad i grudzień 2014 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Lublinie. Jednocześnie zasądził od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Lublinie na rzecz M.P. zwrot kosztów postępowania kasacyjnego.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego zarzuty skargi kasacyjnej sformułowane przez skarżącego, tj. zarzuty uchybienia przez Sąd I instancji art. 141 § 4 oraz art. 134 § 1 p.p.s.a., należało uznać za zasadne. Sąd I instancji w zasadzie uchylił się od oceny tego, czy skarga na przewlekłość postępowania była zasadna, bowiem jego uzasadnienie pozostaje na poziomie takiego stopnia ogólności, że mogłoby funkcjonować w każdej sprawie, której przedmiotem byłaby bezczynność organu lub przewlekłość postępowania. Oprócz bowiem ogólnych i obszernych rozważań teoretycznych dotyczących instytucji przewlekłości brak jest wyspecyfikowania dokonywanych przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. czynności oraz jakiejkolwiek ich analizy czasowej (łączny czas prowadzenia postępowania, ile razy i z jakich przyczyn było przedłużane, w jakich odstępach czasu wykonywane były poszczególne czynności, a jeśli okres pomiędzy nimi był znaczny, należało ocenić, czy stały za tym jakieś racjonalne przyczyny, czy też wynikały one z opieszałości samego organu), a także oceny przedmiotowych czynności i działań pod kątem ich zasadności i efektywności. Rację ma skarżący, że w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku trudno doszukać się bezpośredniego odniesienia się Sądu I instancji do przykładów wskazywanych przez podatnika. Nie wystarczą w tej materii wyjaśnienia Sądu koncentrujące się na kwestii zawiłości i skomplikowanego charakteru sprawy.

Wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2018 r., sygn. akt I FSK 946/17 Naczelny Sąd Administracyjny uchylił w całości wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 14 lutego 2017 r. sygn. akt I SAB/Lu 32/16 w sprawie ze skargi M.P. na przewlekłe prowadzenie kontroli podatkowej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. w przedmiocie podatku od towarów i usług za kwiecień 2015 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Lublinie. Jednocześnie zasądził od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Lublinie na rzecz M.P. zwrot kosztów postępowania kasacyjnego.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego zarzuty skargi kasacyjnej sformułowane przez skarżącego, tj. zarzuty uchybienia przez Sąd I instancji art. 141 § 4 oraz art. 134 § 1 p.p.s.a., należało uznać za zasadne. Sąd I instancji w zasadzie uchylił się od oceny tego, czy skarga na przewlekłość postępowania była zasadna, bowiem jego uzasadnienie pozostaje na poziomie takiego stopnia ogólności, że mogłoby funkcjonować w każdej sprawie, której przedmiotem byłaby bezczynność organu lub przewlekłość postępowania. Oprócz bowiem ogólnych i obszernych rozważań teoretycznych dotyczących instytucji przewlekłości brak jest wyspecyfikowania dokonywanych przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. czynności oraz jakiejkolwiek ich analizy czasowej (łączny czas prowadzenia postępowania, ile razy i z jakich przyczyn było przedłużane, w jakich odstępach czasu wykonywane były poszczególne czynności, a jeśli okres pomiędzy nimi był znaczny, należało ocenić, czy stały za tym jakieś racjonalne przyczyny, czy też wynikały one z opieszałości samego organu), a także oceny przedmiotowych czynności i działań pod kątem ich zasadności i efektywności. Rację ma skarżący, że w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku trudno doszukać się bezpośredniego odniesienia się Sądu I instancji do przykładów wskazywanych przez podatnika. Nie wystarczą w tej materii wyjaśnienia Sądu koncentrujące się na kwestii zawiłości i skomplikowanego charakteru sprawy.

Wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2018 r., sygn. akt I FSK 1557/17 Naczelny Sąd Administracyjny uchylił w całości wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 14 lutego 2017 r. sygn. akt I SAB/Lu 31/16 w sprawie ze skargi M.P. na przewlekłe prowadzenie kontroli podatkowej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. w przedmiocie podatku od towarów i usług za styczeń 2015 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Lublinie. Jednocześnie zasądził od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Lublinie na rzecz M.P. zwrot kosztów postępowania kasacyjnego.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego zarzuty skargi kasacyjnej sformułowane przez skarżącego, tj. zarzuty uchybienia przez Sąd I instancji art. 141 § 4 oraz art. 134 § 1 p.p.s.a., należało uznać za zasadne. Sąd I instancji w zasadzie uchylił się od oceny tego, czy skarga na przewlekłość postępowania była zasadna, bowiem jego uzasadnienie pozostaje na poziomie takiego stopnia ogólności, że mogłoby funkcjonować w każdej sprawie, której przedmiotem byłaby bezczynność organu lub przewlekłość postępowania. Oprócz bowiem ogólnych i obszernych rozważań teoretycznych dotyczących instytucji przewlekłości brak jest wyspecyfikowania dokonywanych przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. czynności oraz jakiejkolwiek ich analizy czasowej (łączny czas prowadzenia postępowania, ile razy i z jakich przyczyn było przedłużane, w jakich odstępach czasu wykonywane były poszczególne czynności, a jeśli okres pomiędzy nimi był znaczny, należało ocenić, czy stały za tym jakieś racjonalne przyczyny, czy też wynikały one z opieszałości samego organu), a także oceny przedmiotowych czynności i działań pod kątem ich zasadności i efektywności. Rację ma skarżący, że w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku trudno doszukać się bezpośredniego odniesienia się Sądu I instancji do przykładów wskazywanych przez podatnika. Nie wystarczą w tej materii wyjaśnienia Sądu koncentrujące się na kwestii zawiłości i skomplikowanego charakteru sprawy.

Wyrokiem z dnia 14 lutego 2018 r., sygn. akt III SA/Wa 1027/17 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w W. z dnia […] grudnia 2016 r. nr […] w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie zasądził od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w W. na rzecz P.S. zwrot kosztów postępowania sądowego.

Decyzją z dnia […] września 2016 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego […] określił Skarżącemu wysokość zobowiązania podatkowego w zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych od przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych. Od powyższej decyzji Strona złożyła odwołanie, w którym podkreśliła, że mieszkanie przy ul. J. w W. zostało sprzedane po upływie 7 lat od zakupu, a zatem przychód nie powinien powstać. Decyzją z dnia […] grudnia 2016 r. Dyrektor Izby Skarbowej w […] utrzymał w mocy decyzję Organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu wskazał, że zbycie przedmiotowego lokalu nastąpiło przed upływem 5 lat licząc od końca roku, w którym nastąpiło nabycie. Skarżący nie godząc się z powyższą decyzją wniósł skargę do Sądu, zarzucając jej naruszenie przepisów prawa procesowego, w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy. Zdaniem Sądu skarga zasługiwała na uwzględnienie ze względu na zasadnicze uchybienie procesowe przeprowadzonego postępowania podatkowego, które skutkowało koniecznością uwzględnienia skargi. Otóż organy przyjęły, że Skarżący nabył mieszkanie przy ul. J. w W. w roku 2006 (w aktach sprawy rzeczywiście znajduje się oświadczenie Skarżącego z dnia 7 grudnia 2011 r., iż mieszkanie to nabył w roku 2006). Z drugiej jednak strony akta sprawy zawierają cały szereg dokumentów, które wskazują na nabycie tego mieszkania już wcześniej, przed styczniem 2006 r., albo które kwestię tę czynią otwartą. Pomimo istnienia tak istotnych wątpliwości co do daty zakupu mieszkania, z którego zbyciem powiązano powstanie zobowiązania podatkowego na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy, Naczelnik nie przeprowadził w tym kierunku wystarczającego postępowania dowodowego, a w stanowisku sporządzonym na podstawie art. 227 § 2 Ordynacji w ogóle nie odniósł się do tej kwestii. Także Dyrektor Izby Skarbowej w […  nie przeprowadził żadnego postępowania dowodowego. Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a., Sąd uchylił zaskarżoną decyzję.

Wyrokiem z dnia 14 lutego 2018 r., sygn. akt III SA/Wa 1028/17 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w W. z dnia […] grudnia 2016 r. nr […] w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie zasądził od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w W. na rzecz R.S. zwrot kosztów postępowania sądowego.

Decyzją z dnia […] września 2016 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego […] określił Skarżącej wysokość zobowiązania podatkowego w zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych od przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych. Od powyższej decyzji Strona złożyła odwołanie, w którym podkreśliła, że mieszkanie przy ul. J. w W. zostało sprzedane po upływie 7 lat od zakupu, a zatem przychód nie powinien powstać. Decyzją z dnia […] grudnia 2016 r. Dyrektor Izby Skarbowej w […] utrzymał w mocy decyzję Organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu wskazał, że zbycie przedmiotowego lokalu nastąpiło przed upływem 5 lat licząc od końca roku, w którym nastąpiło nabycie. Skarżąca nie godząc się z powyższą decyzją wniósł skargę do Sądu, zarzucając jej naruszenie przepisów prawa procesowego, w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy. Zdaniem Sądu skarga zasługiwała na uwzględnienie ze względu na zasadnicze uchybienie procesowe przeprowadzonego postępowania podatkowego, które skutkowało koniecznością uwzględnienia skargi. Otóż organy przyjęły, że Skarżąca nabył mieszkanie przy ul. J. w W. w roku 2006 (w aktach sprawy rzeczywiście znajduje się oświadczenie Skarżącej z dnia 7 grudnia 2011 r., iż mieszkanie to nabyła w roku 2006). Z drugiej jednak strony akta sprawy zawierają cały szereg dokumentów, które wskazują na nabycie tego mieszkania już wcześniej, przed styczniem 2006 r., albo które kwestię tę czynią otwartą. Pomimo istnienia tak istotnych wątpliwości co do daty zakupu mieszkania, z którego zbyciem powiązano powstanie zobowiązania podatkowego na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy, Naczelnik nie przeprowadził w tym kierunku wystarczającego postępowania dowodowego, a w stanowisku sporządzonym na podstawie art. 227 § 2 Ordynacji w ogóle nie odniósł się do tej kwestii. Także Dyrektor Izby Skarbowej w […  nie przeprowadził żadnego postępowania dowodowego. Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a., Sąd uchylił zaskarżoną decyzję.

Postanowieniem z dnia 24 listopada 2016 r., sygn. akt I FSK 1360/16 Naczelny Sąd Administracyjny uchylił w całości postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 13 maja 2016 r. sygn. akt I SAB/Lu 8/16 w zakresie odrzucenia skargi w sprawie ze skargi M. P. na przewlekłe prowadzenie kontroli podatkowej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. w przedmiocie podatku od towarów i usług za kwiecień 2015 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Lublinie.

W przedmiotowej sprawie postanowieniem z dnia 13 kwietnia 2016 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie odrzucił wniesioną przez stronę skargę na przewlekłe prowadzenie kontroli podatkowej. Uzasadniając podjęte rozstrzygnięcie Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że protokół kontroli podatkowej, jako dokument, sporządzenie, którego kończy ten tryb postępowania, nie ma charakteru aktów dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa. Protokół kontroli nie przyznaje bowiem, nie stwierdza ani nie uznaje żadnych uprawnień i obowiązków, a jedynie dokumentuje przebieg kontroli podatkowej.

Na powyższe postanowienie strona złożyła skargę kasacyjną, którą Naczelny Sąd Administracyjny uznał za zasadną. NSA podzielił stanowisko skarżącego, nawiązujące do uchwały siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 grudnia 1998 r., sygn. akt I FPS 18/98, iż konstruując zakres właściwości rzeczowej sądów administracyjnych ustawodawca kierował się potrzebą zagwarantowania realnej ochrony zainteresowanym nią podmiotom. Powstające wątpliwości co do dopuszczalności zaskarżenia do sądu administracyjnego określonego aktu lub czynności nie powinny być rozstrzygane na niekorzyść wnoszącego skargę. Tylko taki sposób wykładni pozostaje w zgodzie z zawartą w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP zasadą prawa do sądu oraz kreującymi to prawo postanowieniami ratyfikowanych przez Polskę aktów prawa międzynarodowego. Zdaniem Sądu, skoro ustawodawca w art. 3 § 2 pkt 9 p.p.s.a. ustanowił dopuszczalność zaskarżenia opieszałości organu w sprawach dotyczących – innych niż decyzje (określone postanowienia, czy indywidualne interpretacje przepisów prawa) – aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej podejmowanych w toku różnych postępowań uregulowanych w Ordynacji podatkowej, to przepis ten interpretowany w zgodzie z zasadami konstytucyjnymi oraz zasadą rozstrzygania wątpliwości na korzyść skarżącego należy odczytywać w ten sposób, że umożliwia on wniesienie do sądu administracyjnego skargi na przewlekłe prowadzenie kontroli podatkowej. Tylko w takiej sytuacji prawo obywatela (podatnika) do skontrolowania działalności organu administracji publicznej przez sąd administracyjny będzie mogło zostać zrealizowane.