Udzielenie pożyczki spółce z o.o. – opodatkowanie PCC i VAT  

Dokapitalizowanie spółki z o.o. może przyjąć formę wkładów, dopłat lub pożyczek. Finansowanie dłużne jest często rozpatrywane jako bardziej opłacalne niż finansowanie kapitałem, ponieważ odsetki stanowią dla spółki koszt, a dywidenda nie. Przepisy podatkowe dotyczące pożyczek dla spółki z o.o. udzielanych przez wspólników pełne są jednak zawiłości związanych ze zróżnicowaniem formalności w zależności od konkretnego statusu pożyczkodawcy czy zagadnieniem rynkowego oprocentowania pożyczki w kontekście cen transferowych. W związku z tym kwestia opodatkowania pożyczki od osoby fizycznej dla spółki z o.o. czy też pożyczki między spółkami podatkiem VAT i PCC bywa często niesłusznie zaniedbywana. Nieświadomość obowiązków w tym zakresie może zaś nieść ze sobą negatywne konsekwencje dla podatnika.  

Czy pożyczka dla spółki z o.o. jest opodatkowana VAT? Jakie są stawki VAT przy pożyczce dla spółki z o.o.? 
 

Udzielenie pożyczki spółce z o.o. jest usługą w rozumieniu ustawy o VAT. Czynność taka jest jednak opodatkowana VAT wyłącznie, gdy pożyczkodawca ma status podatnika VAT, a sama pożyczka jest udzielona w ramach wykonywanej przez niego działalności gospodarczej.  

Opodatkowanie VAT zależy więc po pierwsze od statusu podatkowego pożyczkodawcy. Jeżeli jest nim osoba fizyczna niebędąca podatnikiem VAT, to transakcja taka w ogóle nie podlega temu podatkowi. Jeżeli natomiast pożyczki udzieli podatnik VAT należy rozważyć, czy uczynił to w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Jeśli odpowiedź jest twierdząca, wówczas powstaje obowiązek podatkowy w VAT. Usługi pośrednictwa finansowego, w tym udzielanie pożyczek objęte są zwolnieniem na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT. Pożyczkodawca nadal powinien jednak w tym wypadku wykazać kwotę otrzymanych odsetek w deklaracji VAT ze stawką ZW.  

Drugim warunkiem jest udzielenie pożyczki w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Istotny jest jej faktyczny zakres, jako że podatnik VAT może udzielić pożyczki incydentalnie, w żaden sposób nie wykonując zawodowo działalności w zakresie usług finansowych (zob. wyrok NSA z dnia 24 czerwca 2021 r., sygn. III FSK 26/21). Jeżeli dana czynność została dokonana poza działalnością gospodarczą wykonywaną właśnie w tym zakresie i nie w ramach profesjonalnego obrotu, czy zawodowo, w warunkach systematyczności i powtarzalności, w formie stałej i zorganizowanej, a jedynie okazjonalnie czy przypadkowo, to tym samym nie podlega ona podatkowi VAT, a przez to nie może być z tego podatku zwolniona (zob. wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 18 kwietnia 2018 r., sygn. I SA/Wr 61/18). 

Na okoliczność, że umowa pożyczki nie została zawarta w ramach profesjonalnego obrotu, może wskazywać fakt, że:  

• podatnik VAT nie wykazuje zamiaru wykonywania działalności polegającej na udzielaniu pożyczek w sposób częstotliwy; 

• pożyczka została udzielona bez jakiegokolwiek zabezpieczenia jej spłaty; 

• umowa nie zawierała postanowień o obciążeniu pożyczkobiorcy powszechnie stosowanymi w profesjonalnym obrocie kosztami, np. marżą handlową, prowizją przygotowawczą dla pożyczkodawcy czy ubezpieczeniem; 

• pożyczka została udzielona w formie gotówkowej, bez pośrednictwa rachunków bankowych; 

• środki, z których została udzielona pożyczka nie pochodziły z bieżącej działalności gospodarczej, ale ze zbycia części majątku; 

• spłata kapitału nastąpiła na osobiste konto pożyczkodawcy. 

(zob. wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 18 kwietnia 2018 r., sygn. I SA/Wr 64/18, wyrok WSA w Gliwicach z dnia 28 lipca 2020 r., sygn. I SA/Gl 203/20, wyrok NSA z dnia 30 maja 2012r., sygn. II FSK 2276/10) 

Reasumując, zwolnienie przedmiotowe zawarte w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT ma zastosowanie, jeśli zostaną łącznie spełnione oba omówione warunki. Czynność taka jest wówczas neutralna podatkowo na gruncie VAT i PCC. W pozostałych sytuacjach – gdy pożyczkodawca nie jest podatnikiem VAT lub gdy usługi finansowe nie stanowią przedmiotu jego działalności gospodarczej – udzielenie pożyczki spółce z o.o. będzie podlegać opodatkowaniu PCC.  

Czy pożyczka dla spółki z o.o. podlega PCC? 

Udzielenie pożyczki spółce z o.o. podlega opodatkowaniu PCC, jeśli pożyczkodawca nie jest objęty w/w zwolnieniem od podatku VAT, co wynika z art. 2 pkt 4 ustawy o PCC. Podatnikiem jest w tym przypadku spółka z o.o. jako pożyczkobiorca.  

Na podstawie art. 9 pkt 10 lit. i ustawy o PCC zwalnia się jednak od opodatkowania pożyczki udzielane przez wspólników spółce kapitałowej. Warto więc wskazać, że w przypadku pozostałych osób, takich jak członkowie zarządu niebędący udziałowcami czy prokurenci udzielona pożyczka będzie podlegała opodatkowaniu według stawki 0,5%. Złożenie deklaracji bez wezwania organu powinno w tej sytuacji nastąpić w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.  

PCC i VAT w przypadku pożyczki dla spółki z o.o. – wsparcie prawnika  

Jak wynika więc z powyższego wywodu, zawarcie umowy pożyczki między spółką z o.o. a wspólnikiem jest zasadniczo neutralne na gruncie podatku VAT i PCC. Jako że dopełnienie wszystkich formalności związanych z udzieleniem pożyczki może przysporzyć wielu wątpliwości warto rozważyć skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, który zadba by wszystkie obowiązki i warunki zostały spełnione. Jako Kancelaria prawno-podatkowa Warszawa pozostajemy do Państwa dyspozycji.  

Zapraszamy do kontaktu!